Recensie: Elle van Rijn – De crèche | Boekiewoogie

Amsterdam, 1942-1943. Tegenover de Hollandsche Schouwburg bevindt zich de Joodse Crèche, door de Duitsers getransformeerd in een verzamelplaats voor Joodse kinderen voordat zij op transport gaan. Samen met de andere Joodse kinderverzorgsters van de crèche bekommert de zeventienjarige Betty Oudkerk zich om het lot van de kinderen, terwijl het leven voor Joden buiten de crèche steeds beangstigender wordt. In het diepste geheim weten ze onder leiding van Henriëtte Pimentel, de directrice van de crèche, ruim zeshonderd kinderen van deportatie te redden, ongeacht de risico’s die dat met zich meebrengt.

De crèche is het verzetsverhaal van jonge vrouwen die in wrede omstandigheden moeten beslissen over leven en dood. Moedige vrouwen met een vurige hoop voor de toekomst – want wie een kind redt, redt de wereld.

ISBN: 9789048854974 – Uitgeverij Hollands Diep – Aantal pagina’s: 336 – Historische roman

*****

5 van de 5 sterren – Nienke

Start scrollen!

Vanaf hier weet je binnen één minuut of dit boek bij je past.

Recensie in één zin

‘De kracht die deze roman uitstraalt is ongekend; eeuwig veel respect voor de heldhaftige vrouwen die een van de moeilijkste taken uitvoerden.’

Hoofdpersonages

*****

Betty Oudkerk is onder mijn generatie misschien niet heel bekend meer, maar nog altijd onmiskenbaar en belangrijk voor de verzetsdaden in de Tweede Wereldoorlog. In 2019 legde zij een krans op de Dam tijdens de Nationale Dodenherdenking waarbij ze zei ‘nu kan ik het eindelijk achter me laten.’
De crèche vertelt het verhaal van Betty, die samen met Sieny, Mirjam, Virrie, directrice Pimentel en de andere Joodse kinderverzorgsters ruim zeshonderd kinderen van deportatie wist te redden.
Betty is een humoristische, warme, maar ook brutale vrouw. Haar brutaliteit zorgt er nog wel eens voor dat ze in de problemen komt, maar het redt haar ook in veel situaties. Betty is moedig, maar overziet de gevolgen niet altijd. Elle van Rijn weet precies hoe ze Betty als zeventienjarige neer moet zetten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn er alleen maar verliezers en dit merk je aan de personages. Velen verliezen familieleden, vrienden en kennissen, zo ook Betty. Met intens veel respect heb ik Betty haar heldhaftige verhaal gelezen.
— Nienke

Sfeer

*****

De crèche heb ik met kippenvel, terwijl ik mijn adem inhield, gelezen. De taferelen die zich afspeelden tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn te afschuwelijk voor woorden. Ik blijf het zeggen, maar ik heb met diep respect het verhaal van de verschillende kinderverzorgsters gelezen, en dan natuurlijk die van Betty in het bijzonder, aangezien zij het verhaal vertelt.
De sfeer is ijzingwekkend, maar staat ook kleine overwinningen toe, waaronder het wegsmokkelen van verscheidene kinderen. Het toont de onmenselijke keuzes die gemaakt moeten worden en die de vrouwen toch maken, omdat er simpelweg geen andere optie was.
— Nienke

Schrijfstijl

*****

Elle van Rijn heeft het met haar schrijven voor elkaar gekregen dat ik Betty heb leren kennen. Betty, die zo moedig is, maar ook onzeker, fouten maakt en het bijna duur moet bekopen. Betty, die zo ontzettend warm is tegenover de kinderen, maar ook zo ontzettend ondeugend. Van Rijn heeft de Tweede Wereldoorlog op een gruwelijke, pijnlijke manier weergegeven. De naïviteit, die eerst nog lang heerste, vloeit door de hoofdstukken heen en maakt uiteindelijk plaats voor de keiharde realiteit. Ik kan alleen maar mijn petje afnemen, aangezien dit niet makkelijk geweest moet zijn.
— Nienke

Passage uit het boek

‘Door de openstaande deur zie ik Virrie in de kleuterzaal bezig met het opvouwen van het linnengoed van de weggehaalde veldbedjes.
‘Heb je al iemand geregeld voor het nieuwe pakketje?’ vraag ik als ik binnenkom. Ik doel op de baby die op de valreep is afgeleverd.
‘Ze zijn druk met de groep die nog op de Plantage Parklaan is.’ Ze heeft het over de twaalf kinderen die we gisteren met spoed hebben laten ophalen. De meesten waren wat ouder en zaten hier al maanden.
‘Anders neem ik hem gewoon zelf mee.’
De verbazing op Virries gezicht is niet te missen. ‘Waarheen?’
Ik haal mijn schouders op. In mijn hoofd ben ik al weken bezig met de vraag naar wie ik toe kan gaan als het zover is. Vrienden en kennissen hebben me aangeboden bij hen onder te duiken, maar of dat aanbod in deze fase van de Duitse bezetting nog steeds geldt, weet ik niet. Het is steeds lastiger om zeker te weten of iemand goed of fout is. Mensen durven zich niet meer uit te spreken, uit angst dat ze op hun woorden gepakt worden. Of erger: op hun daden.’

Leesvoorschrift