Het orakel van de bosnimf is een fascinerend verhaal over vlinders. Van de functies die de kleuren op hun vleugels hebben tot de vele aspecten van hun wonderlijk gedrag. Van de hongersnood waarmee ze kampen in moderne landschappen tot de analyse van wat snelle klimaatverandering met ze doet. Een verhaal over prachtige zorgenkinderen.

Maar dit boek gaat ook over gepassioneerde mensen. Hans Van Dyck verweeft er zijn eigen metamorfose van vlinderjongen tot vlinderprofessor in. Een meeslepende getuigenis over verwondering en passie voor wetenschap. Hij vertelt ook over vele anderen die zich aangesproken weten door deze bijzondere insecten. Van kunstenaars die ze al eeuwenlang op allerlei manieren proberen te verbeelden tot ingenieurs die zich erdoor laten inspireren om technische problemen op te lossen.

Het leidt tot deze fascinerende vlinderparadox: krijg je door gebiologeerd in te zoomen op deze kleurrijke diertjes een bredere kijk op het aardse leven?

ISBN: 9789401476768 – Uitgeverij Lannoo – Aantal pagina’s: 304 – Non-fictie

4 van de 5 sterren — Antoine

Recensie in één zin

‘Van Dyck verkent vol bevlogenheid de spannende relatie tussen vlinders en wetenschap.’

Wat heb ik aan dit boek?

In het boek Het orakel van de bosnimf geeft Van Dyck als het ware diverse hoorcolleges over veel uiteenlopende onderwerpen op het raakvlak tussen vlinders en wetenschap. Ik zal hieronder de naar mijn mening meest interessante aspecten van boek over het voetlicht brengen.

Allereerst vertelt Van Dyck op welke wijze hij van vlinderjongen – letterlijk en figuurlijk – is gepromoveerd tot vlinderprofessor. Daarna komen de vlinders zelf aan de orde. Centraal staat voornamelijk de bosnimf, oftewel het bonte zandoogje, die in de top 10 staat van de meest getelde tuinvlinders in Vlaanderen. Van Dyck bespreekt veel experimenten en (door hem gedane) onderzoeken, zowel qua opzet, doelstelling en de resultaten daarvan.

Erg lezenswaardig zijn de hoofdstukken over vleugels en over nectar, de voeding voor menig insect. Vlinders worden beschouwd als goedaardige nectarrovers en spelen nagenoeg geen rol bij de bestuiving van andere bloemen. De roltong waarmee de vlinder de nectar uit de bloemkelk haalt blijkt na onderzoek een uniek vormgegeven slurpinstrument te zijn. En zelfs zodanig uniek dat ingenieurs hierdoor worden geïnspireerd bij de ontwikkeling van nieuwe producten, zoals vezelkabels. Van Dyck laat ons op die manier tevens kennismaken met de termen bio-inspiratie en biomimetica.
— Antoine

Schrijfstijl

Van Dyck hanteert een wetenschappelijke schrijfstijl aangevuld met memoires en een lichte toets van humor. Hier en daar staan abstracte formuleringen die iets meer uitgewerkt hadden moeten worden om goed begrepen te worden. (Kijk bijvoorbeeld naar de voorlaatste zin van de alinea die ik hieronder weergeef.) Af en toe is een enkele alinea niet goed te begrijpen zonder diepgaande kennis van biologie en ecologie.
— Antoine

Passage uit het boek

‘Als volwassen gentiaanblauwtjes rondfladderen, lijkt niets te wijzen op hun uitzonderlijke en parasitaire levensstijl. De mannetjes verdedigen geen territorium, zoals bonte zandoogjes dat vaak doen. Ze patrouilleren over de natte heide op zoek naar seks. Met hun facetogen speuren ze de omgeving af om bereidwillige vrouwtjes te vinden. Vrouwtjes paren erg snel nadat ze uit hun pop zijn geslopen, en zijn onmiddellijk klaar om eitjes te leggen. Er lijkt geen tijd te verliezen. Uit ons onderzoek met gemerkte exemplaren in een militair domein leerden we dat de volwassen vlinders gemiddeld slechts drie dagen rondfladderen, met een maximum van negen dagen. Dat is korter dan vele andere vlinders. Het citaat Live Fast, Die Young is dus niet alleen de titel van een biografie over James Dean, maar is ook van toepassing op het gentiaanblauwtje. Het vrouwtje paart slechts eenmalig. Bij gentiaanblauwtjes duurt het intieme contact drie kwartier tot een uur – beduidend langer dan de ongeveer twintig minuten seks bij bonte zandoogjes, maar toch nog altijd korter dan het standje dat citroenvlinders meerdere dagen aanhouden. Die variatie in copulatieduur hangt samen met het voortplantingsgedrag en de levensstijl van een soort. De ene vlinder is de andere niet.’

Voor wie is dit boek?

Mannen en vrouwen in de leeftijd vanaf 30 jaar, die affiniteit hebben met natuur en wetenschap op academisch niveau.
— Antoine

Voor vrouwen of mannen?

Hoe dik is de pil?

Bekijk deze visuele boekrecensies ook eens

Recensie: Marianne Busser & Ron Schröder – Het…

Recensie: Piet Oudolf en Noel Kingsbury – Oudolf Hummelo