Hongarije, 1944. De broers Dov en Yitzhak, 15 en 14 jaar, wonen met hun ouders, broer en zus in een klein dorp in de bergen, afgesloten van de wereld en de oorlog die woedt. Op een dag stormen de nazi’s het dorp binnen. De Joodse bewoners krijgen een uur de tijd voordat de trein naar Auschwitz vertrekt. Zes decennia later verbreken de broers vanuit de veiligheid van hun woonkamer in Israël eindelijk de stilte. Met hun oude buurmeisje Malka praten ze voor het eerst over hun rauwe herinneringen aan de verschrikkingen – opdat het nooit vergeten zal worden.

ISBN: 9789023960096 – Uitgeverij Mozaïek – Aantal pagina’s: 416 – Roman

4 van de 5 sterren – Isolde

Recensie in één zin

‘Oorlog raak je nooit meer kwijt, wij mogen nooit vergeten.’

Hoofdpersonages

Twee broers uit Auschwitz is een waargebeurd verhaal en gaat over de twee broers Dov en Yitzhak die, ‘pas’ in 1944 worden afgevoerd naar Auschwitz. Al op het perron raken ze elkaar en de rest van het gezin kwijt. Ze blijven geen van beiden lang in Auschwitz, maar komen in andere concentratiekampen terecht -Buchenwald, Zeiss, …- en maken de dodenmarsen mee. De hoofdstukken gaan afwisselend over het verhaal van Dov en dat van Yitzhak. Als door een wonder komen ze elkaar vlak voor de laatste dodenmars vanuit Buchenwald weer tegen en blijven dan bij elkaar en zorgen voor elkaar.
De broers overleven de oorlog, in tegenstelling tot miljoenen anderen en tot het grootste deel van hun familie. Zeker het feit dat kinderen Auschwitz overleven, is meer dan een wonder te noemen.
We volgen de broers ook na het einde van de oorlog. Wanneer ze elkaar weer kwijtraken en terugvinden in hetzelfde ziekenhuis, als ze in hetzelfde herstellingsoord verblijven, als hun wegen zich opnieuw scheiden en toch weer samenvoegen, in Praag en in het beloofde nieuwe land Israël, waar ze weer in oorlogssituaties terecht komen.
De ervaringen van de broers en de manier waarop zij de gruwelen van de kampen en de oorlog weten te overleven, maken dat je voortdurend vergeet dat het nog heel jonge jongens zijn, die veel te jong zijn om dit mee te maken.
— Isolde

Sfeer

Twee broers uit Auschwitz is beklemmend in indrukwekkend. We lezen alleen wat de broers meemaken, de gebeurtenissen zijn vanuit hun ogen beschreven, dat maakt het allemaal des te gruwelijker. Onmenselijk en mensonterend, we wisten allemaal al dat dat de situatie is, maar getuigenissen zoals dit waargebeurde verhaal bevestigen dat alleen maar.
Het feit dat Twee broers uit Auschwitz voor een heel groot deel ook na de oorlog speelt, doet je realiseren hoe zeer de gebeurtenissen doorwerken in een mensenleven. Eeuwige angst, voor treinen en perrons, voor harde geluiden en voor douches waarvan je nooit weet of er poeder, gas of water uit zal komen… Het is gekmakend en leidt er toe dat niemand nog een normaal leven kan leiden, hoezeer anderen daarbij proberen te helpen.
— Isolde

Schrijfstijl

Malka Adler heeft met Twee broers uit Auschwitz het verhaal van haar voormalige buurjongens verteld. Yitzhak en Dov woonden in hetzelfde dorp als zij, aan het Meer van Galilea in Israël. Yitzak zag haar als huilende baby en zag dat als teken van leven en dood. Ze heeft het boek geschreven aan de hand van gesprekken die ze met de broers voerde, met hen samen en individueel.
Het is een redelijk fragmentarisch geheel geworden, niet een doorlopend verhaal. Adler wisselt dat af met fragmenten over en vanuit zichzelf, waarbij ze in de trein zit op weg naar een van de broers en dat wat ze onderweg ziet spiegelt aan wat Dov of Yitzhak daarvan zou vinden. Dat zijn stukken waar ik niet zoveel mee kan en die de vaart uit de rest haalden. Voor mij voegden deze fragmenten niets toe en deden ze eerder afbreuk aan de rest van het boek.
Aan het einde van het boek blijkt ook zus Sarah de oorlog overleefd te hebben, ze is bevrijd uit Bergen-Belsen. Adler vertelt het hele verhaal van Sarah, zij het minder uitvoerig, aan het eind van het boek en begint daarmee eigenlijk weer bij het begin. Enerzijds een logische keus, omdat Dov en Yitzhak pas na de oorlog erachter komen dat Sarah nog leeft. Voor de lezer was het echter ook interessant geweest om de fragmenten van Sarah meer in de chronologie te lezen en zo beter met de verhalen van haar broers te kunnen vergelijken.
— Isolde

Passage uit het boek

‘Ik hoorde het gehuil van vliegtuigen boven ons. Jagers gooiden bommen en verdwenen. Ik bad dat een van die bommen op het dak van mijn wagon terecht zou komen, dat het voorbij zou zijn. Ik bad om kogels uit een machinegeweer, recht in mijn gezicht, zodat in ik in een klap dit verrotte bestaan zou verlaten, maar dat gebeurde niet.
De wagondeur schoof weer open. Uit de luitspreker galmde: ’Eruit,. Snel. Eruit. Snel.’ We zagen dat de spoorlijn in de richting van Auschwitz bij de luchtaanval was vernield en het drong tot me door dat we niet naar Auschwitz zouden gaan. We stonden een uur of twee op het perron. We stonden dicht opeengepakt, huiverend. We ademden de stank die zich van mond tot mond verspreidde. Niets om ons aan te warmen. Sneeuw dwarrelde neer alsof dat bombardement niet had plaatsgevonden.’

Leesvoorschrift

Voor vrouwen of mannen?

Hoe dik is de pil?

Bekijk deze visuele boekrecensies ook eens

Recensie: Keren Blenkfeld – Een liefde in Auschwitz

Recensie: Lucy Adlington – De kleermaaksters van Auschwitz